Hubert Topke
Hubert Topke
donderdag 5 december
goede avond
Lede historisch
LEDE - De geschiedenis van de familie de Bette in Lede
De Heerlijkheid Lede (= een bestuursvorm daterend uit de Middeleeuwen) behoorde van in de 10de eeuw aan de opeenvolgende Heren van Lede.
Omstreeks 1542 werd Jan de Grutere eigenaar van het domein. Hij werd in 1546 door Keizer Karel V benoemd tot "Heer in Lede".

Zijn dochter Isabeau huwde in 1549 met Jacob, zoon van Adriaan de Bette, één van de meest invloedrijke families uit Gent.

Oud kasteel de Bette Bij het overlijden van Jan de Grutere in 1556, kwam de Heerlijkheid Lede in bezit van de familie de Bette, vanaf nu "Heren van Lede" genoemd.
Het kasteel van de Bette's volgens Sanderus

Schoonzoon Jacob werd ridder. Samen met Isabeau had hij 3 dochters en 2 zonen. Hij overleed op 21 juni 1591.

handtekening van Jacob de Bette
handtekening van Jacob de Bette

Zoon Jan, vierde kind van Jacob, werd ridder in 1598 en baron in 1607. Hij huwde in 1598 met Johanna de Berghes en had 2 kinderen: Adriaan die priesterkapucijn werd en Willem die in 1633 de eerste markies werd van Lede. Jan de Bette overleed op 10 juni 1620. Het is deze Jan die o.a. de St.-Martinuskerk liet heropbouwen en de Grote Kapel (de Bettekapel) in 1615 oprichtte.

Willem is wel de meest vermaarde telg geweest uit de ganse de Bette-familie.
Wapenschild Willem Bette Hij was naast markies van Lede, ook gouverneur van het Land van Limburg en Duinkerken, luitenant-kolonel in dienst van de Spaanse koning, bevelhebber van de artillerietroepen in het Land van Luxemburg, opper-bevelhebber van de Spaanse krijgsvloot enz. enz.
Hij verkreeg op 2 februari 1630 van de koning van Spanje de eretitel "Lid van de Krijgsraad".
Filips IV eerde hem op 3 augustus 1633 met de titel Markies van Lede om bewezen diensten.
Hij huwde Anne Marie de Hornes op 24 januari 1633 en samen hadden ze 1 dochter en 4 zonen.
Willem overleed op 23 juni 1658 aan zijn verwondingen bij de verdediging van Duinkerken tegen de Franse maarschalk Turenne.
Zijn lichaam werd, zeer uitzonderlijk bij een veldslag, naar Lede overgebracht.

Bij testament van 15/6/1657 schonk Willem de Bette de kerk van Lede een hoge som geld waarmee het huidige hoofdaltaar in 1661 werd opgericht. Hoofdaltaar Sint-Martinuskerk Lede

Ambrosius, het jongste kind van Willem, was eveneens markies en daarbij nog ridder van de militaire orde van St.-Jacob en commandeur van Biezma, groot soevereinbaljuw van de steden in het Land van Aalst en nog zoveel meer.
Hij huwde Dorothea Brigitta de Croy Solre op 23 januari 1671 en samen hadden ze 2 dochters en 3 zonen. Hij overleed op 8 december 1677, zij op 27 januari 1706.
Beiden liggen begraven in de crypte van de St.-Martinuskerk.

Jean-François Nicolas, de oudste zoon van Ambrosius, werd hier op het kasteel geboren in 1667. Hij huwde Anne Marie Louise Josèphe Charlotte de Croÿ-Roeux, eerste hofdame van de infante (= jong kind van een monarch) van Parma, op 6 december 1722. In januari 1724 werd Emmanuel, hun enig kind, geboren te Madrid.
Hij was hoogbaljuw te Aalst en Geraardsbergen (= waakte over het naleven van de wetten en bestrafte de misdadigers), werd in 1707 ridder van het Gulden Vlies, luitenant-generaal van het Spaanse leger en werd zelfs onderkoning van Mallorca voor koning Filips V. Hij was tevens "Grote van Spanje 1ste Klas" (Rico Hombre) (= behoorde tot de Kroonraad en mocht - als "1ste klas" - de koning spreken en aanhoren met bedekt hoofd!).
Hij stond aan het hoofd van een leger van 30.000 soldaten dat streed tegen de Oostenrijkers. Hij veroverde Sicilië in 1717 en ging tegen de Moren strijden in 1720 waar hij o.a. Ceuta veroverde voor Spanje. In Ceuta, de Spaanse enclave in Marokko, is er een "Calle Marqués de Lede". Dit stukje Afrika maakt dank zij Jean-François Nicolas de Bette deel uit van de Europese Gemeenschap …!
Hij overleed op 11 februari 1725 te Madrid en ligt er begraven in het klooster van St.-Andreas der Vlamingen. Een standbeeld werd er ter zijner gedachtenis opgericht. Zijn laatste functie was voorzitter van de opperste krijgsraad van het Spaanse Rijk.

Emmanuel FerdinandEmmanuel Ferdinand werd te Madrid geboren en er gedoopt in de Iglesia de San Martin in oktober 1724. Nog geen jaar later, in februari 1725, overleed zijn vader.
Het markizaatkasteel werd in 1749 door hem heropgebouwd in een oase van bomen en groen en vijvers.
Het waterslot van weleer werd nu een stoer uitziend rechthoekig gebouw, waarvan het middendeel vooral opvalt door de rondbooggalerij met balustrade, de 4 Dorische zuilen en het driehoekig leeuwenfronton.

Hij was baljuw van Aalst en Grote van Spanje 1ste klas (Rico Hombre) (= behoorde tot de Kroonraad en mocht - als "1ste klas" - de koning spreken en aanhoren met bedekt hoofd!), werd in 1749 benoemd tot Maréchal de France en sloot zich in 1789 aan bij de opstand tegen Jozef II.
Emmanuel, de laatste markies van Lede, genoot op zijn minst gezegd van een frivool leventje en overleed hier op het kasteel, kinderloos, op 6 juli 1792.
Hij zou een huwelijk "met de linkerhand" (met iemand huwen van lagere komaf werd vroeger zo omschreven) gehad hebben met een zekere Rosalie-Estienette du Tarte (°29/8/1740 te St.-Bonnet-de-Vieille-Vigne, Frankrijk) in 1762 te Amsterdam. Zij was actrice in de Muntschouwburg te Brussel, stad waar zij ook woonde.
Zij stierf op 13 september 1788.
Beiden werden te Lede begraven, echter buiten het kerkgebouw.

Volgens het erfrecht in het Land van Aalst, ging de erfenis voor 1/3 naar moederskant en 2/3 naar vaderskant, zijnde naar een verre erfgenaam van de Grutere, nl. Jean Charles baron de Joigny de Pamele.

Oud MarkizaatVan 1556 tot 1792 waren de Bettes de Heren van Lede. Ze behoorden tot de allermachtigste families van de Zuidelijke Nederlanden.

Zij stonden allen aan het hoofd van grote legers bij belangrijke veldslagen, kozen als overtuigde katholieken steeds voor de Spaanse kroon en deden heel veel voor hun Markizaat, de kerk en onze gemeente.

De Bette, een adellijke familie die door haar 236-jarig verblijf in onze gemeente, nog vele eeuwen "geschiedenis" zal doen schrijven.


© copyright 2024 Hubert Topke